Op 23 april 2018 hield professor Jo Caris een lezing over de ‘Grenzen aan de zorg: individuele verantwoordelijkheid en de rol van serviceclubs’. Hij hield deze lezing tijdens de voorjaarsconventie van Lionsdistrict 110CO. Het was een zeer prikkelende en actuele lezing. Jo Caris is al 40 jaar actief als bestuurder, toezichthouder en adviseur in de zorgsector.
Grenzen aan de zorgzame samenleving
In zijn lezing ging Jo Caris in op de overgang van de verzorgingsstaat naar de participatiesamenleving. Hij gaf aan dat de vraag naar zorg steeds groter wordt. Nu al beslaan de kosten 10% van ons BNP (100 miljard euro). Er is een enorme toename aan aanbod, vraag en kwaliteitseisen gekomen. Hij constateert ook dat veel zorg waar om gevraagd wordt minder noodzakelijk is: mensen zijn minder zelfredzaam geworden en doen zelf weinig om gezond te blijven. Ze vinden dat ze ‘recht hebben op zorg’. Veel bezoekers van een huisartsenspreekuur komen volgens Caris slechts voor een verkoudheid en willen aandacht. Ook binnen het zorgsysteem is veel mis. Er is geen relatie tussen kosten en kwaliteit (volumegericht), toename specialisaties en differentiatie, gebrek aan coördinatie, misbruik van middelen, toename juridisering waardoor zorgverleners risico’s gaan mijden (liever te veel zorg dan te weinig). Gevolg: een aangeleerde hulpeloosheid bij patiënten, professionals en beleidsmakers … en een grotere afhankelijkheid.
Van ‘recht op zorg’ naar ‘plicht om te zorgen’
We naderen de grenzen aan de zorgzame samenleving. Het accent in de zorgstaat zou eigenlijk moeten liggen op preventie (leefstijl), maar daar gaat maar 3% van het zorgbudget naar toe. De rest gaat naar curatie. Caris is van mening dat iedereen verantwoordelijk is voor de kwaliteit van zijn eigen leven en die van anderen. We moeten af van ‘recht op zorg’ en toe naar ‘plicht om te zorgen’. Van competitie naar coöperatie, van winnen naar delen, van groei naar duurzaam.
We Serve-kansen
Waar liggen de kansen voor Lions in de participatiesamenleving? Niet door ‘zorgen voor’, maar door ‘zorgen dat’. Ook niet door geld geven, maar wel door voorfinanciering of financiele steun voor experimenten. Geen gebaande paden steunen, maar vernieuwing. En invloed aanwenden. Lions hebben namelijk expertise in ondernemen, ze zijn wereldwijd bekend, ze hebben invloed en ze hebben geen last van pers, politiek of publiek. Maar vooral: ze zijn flexibel en niet bureaucratisch. We Serve doe je volgens Caris als volgt:
- Maak grote idealen klein (dicht bij huis)
- Kies een concrete lokale doelgroep (bv. dementerenden, mensen met beperking, jeugd, asielzoekers, werklozen)
- Ontwikkel VSOP: Visie Strategie Operationalisering Praktijk
- Neem initiatief, stimuleer, beïnvloed
- Laat experimenteren
- Blijf bij de uitvoering betrokken
- Geen mechanische doelen maar processen
- Niet ‘zorgen voor’, maar ‘zorgen dat’
- Geef geen geld, maar wel voorfinanciering
- Geef het goede voorbeeld en toon betrokkenheid.
De presentatie van professor Jo Caris is voor Lions uit het district CO te vinden in de OwnCloud (District 110CO, Districtsconventies, DC 20180423) of op te vragen via de districtscommissaris PR en communicatie, e-mail info@tiggelencommunicatie.nl.
